Κρόνιον (Σέρρες)

Προσφορά Γ.Ζαρμπής 09/11/24

Πηγή google maps.

Κρόνιον Σέρρες. Πηγή φωτογραφίας internet.

Πηγή: Εικονογραφημένη ιστορία των
Σερρών του Βασίλη Ι. Τζανακάρη.



Πηγή: Εικονογραφημένη ιστορία των
Σερρών του Βασίλη Ι. Τζανακάρη.

Πηγή φωτογραφίας site Σερρών.

Πηγή φωτογραφίας site Σερρών.



Πηγή φωτογραφίας site Σερρών.

ΚΡΟΝΙΟΝ Π. Κωστοπούλου 9. Χειμερινό. 
Λειτουργεί από το 1920 ως σήμερα. 
Ακόμα λειτούργησε και ως θέατρο.
Πηγή φωτογραφίας site Σερρών.

Απόσπασμα από το 6ο γυμνάσιο Σερρών
Ο χειμερινός κινηματογράφος ΄΄Κρόνιο΄΄
     Το χειμερινό σινεμά της πόλης των Σερρών χτίστηκε το 1936 από το κ. Περιστέρη Κοστόπουλο. Σχεδιάστηκε από έναν Αυστριακό μηχανικό, ο χρόνος Δε που χρειάστηκε για να χτιστεί ήταν περίπου έξι μήνες. Το υλικό από το οποίο χτίστηκε ήταν ταχύπηκτο τσιμέντο.
     Λειτούργησε από το 1936 έως το 1940 σαν κινηματοθέατρο και ως κινηματογράφος, συγχρόνως, δηλ. για πέντε περίπου χρόνια.
     Την εποχή που ήταν κινηματοθέατρο πέρασαν πέρασαν ηθοποιοί όπως η πασίγνωστη Αλίκη Βουγιουκλάκη, ο αξέχαστος Δημήτρης Χορν, η πολυαγαπημένη Τζένη Καρέζη, η λατρευτή σε όλους Κάτια Αναλύτη, ο ταλαντούχος Κώστας Ριζόπουλος και πολλοί άλλοι διάσημοι και μη ηθοποιοί της εποχής εκείνης.
     Ο κινηματογράφος αυτός αποτελείται κυρίως από την πλατεία και τον εξώστη, που είναι τα βασικότερα και σημαντικότερα μέρη του κινηματογράφου. Στην πλατεία υπάρχουν 400 καθίσματα ενώ στον εξώστη άλλα 150.
     Το κτίριο είναι χτισμένο σε οικόπεδο χιλίων τετραγωνικών μέτρων, συμπεριλαμβανομένου και του κοινόχρηστου χώρου που υπάρχει.
     Τα έξοδα που έγιναν για να κτιστεί, να βαφεί, να αγοραστούν τα κατάλληλα μηχανήματα κτλ, ανέρχονται σε 1.000.000 δρχ. την εποχή εκείνη.
Το «Κρόνιο» και η ιστορία του
     Ο κινηματογράφος «Κρόνιο» στα τελευταία χρόνια της Τουρκοκρατίας, ήταν χώρος συσσιτίου των άπορων Τούρκων μαθητών, που φοιτούσαν στο διπλανό σχολείο επί Τσαλοπούλου, το αργότερα γνωστό ως 8ο δημοτικό σχολείο. Με την απελευθέρωση του ’13, το πήραν και το διαμόρφωσαν σε καφενείο οι αφοί Καράμπελα που είχαν έρθει από τον Πύργο της Ηλείας για να κάνουν την τύχη τους στις ΄΄νέες χώρες΄΄, δίνοντάς του και την ονομασία αυτή από ένα τοπωνύμιο της ιδιαίτερης πατρίδας τους. Και λίγο πριν το 1920 θα το αγοράσει απ’ αυτούς ο Περιστέρης Κωστόπουλος, που θα διαμορφώσει και τον διπλανό χώρο σ καλοκαιρινό καφενείο.
     Στους μήνες του καλοκαιριού πρόσθετε μια οθόνη, τοποθετούσε μια μηχανή προβολής και με την συνοδεία πολλές φορές και ζωντανής μουσικής από την ορχήστρα του καλοκαιρινού καφενείου, ο χώρος λειτούργησε  ως ομώνυμος κινηματογράφος. Εκεί που τέλειωνε το καφενείο και άρχιζε η μάντρα περίφραξης, ο ιδιοκτήτης του έστησε μία υπαίθρια θεατρική σκηνή, που την άφησε στην αρχή μ το όνομα του καφενείου, «Κρόνιο» και στη συνέχεια όλα μαζί: θερινό καφενείο, κινηματογράφος και θεατρική σκηνή, τα ονόμασε «Κήπος Ομόνοιας». Σ’ αυτήν την υπαίθρια σκηνή, με καθίσματα που πρόσθεταν και αφαιρούσαν κάθε τόσο από το διπλανό καφενείο , παίζονταν οι πρώτες , μετά τη Μικρασιατική καταστροφή , θεατρικές παραστάσεις εφ’ όσον το επέτρεπε ο καιρός , κι αν οι καιρικές συνθήκες χαλούσαν ή ήταν χειμώνας , τότε οι παραστάσεις μεταφέρονταν ή ξεκινούσαν από την αρχή στο διπλανό καφενείο , πράγμα που διευκρινίζονταν και με σχετικές ανακοινώσεις :  « Εν περιπτώσει κακοκαιρίας η παράστασης θα δοθεί εντός της αιθούσης».
     Από την Παρασκευή , 3 Απριλίου 1925 , βιάζεται να τοποθετήσει ο Π. Κωστόπουλος τις «τεχνικές εγκαταστάσεις»  που νοικιάζει  από το χειμερινό «Πάνθεον», «εις την πλατείαν του καφενείου « Κρόνιο» όπου άρχονται καθημεριναί παραστάσεις με ταινίας εκλεκτάς, θέσεις ανέτους περιποίησην αρίστην».Τι άλλο να θέλουν οι άνθρωποι για να σπεύσουν σε ένα τέτοιο θέαμα, όταν μάλιστα «την εξέληξην της ταινίας επί της οθόνης θα συνοδεύει η γλυκύτατη εις αρμονία και θαυμάσια εις μουσική εκτέλεση της ορχήστρας του ‘Κρονίου’»
     Περισσότερο από κάθε άλλη φορά οργανωμένος αυτό το καλοκαίρι  «Ο κήπος Ομόνοιας» με το ομώνυμο θέατρο , που φαίνεται πως έχει τουλάχιστον προς το παρόν αντικαταστήσει τον κινηματογράφο, φιλοδοξώντας να διατηρήσει τον τίτλο του «περικαλλούς» καλοκαιρινού κέντρου με την μοναδική του δροσιά, τον φυσικό καταπράσινό του διάκοσμο του  μοσχοβολάει από το γιασεμί και το αγιόκλημα.
      Στα χρόνια της κατοχής , μαζί με εκατοντάδες Σερραίους , θα φύγει κι αυτός για την Αθήνα , όπου στα δύσκολα εκείνα χρόνια θα περάσει φριχτές δοκιμασίες δουλεύοντας σαν αποθηκάριος στον Γύζη .Στα1945 επιστρέφει στην πόλη των Σερρών , διαλύει το συμφωνητικό του με τον Κασάπη , τον αποζημιώνει και γίνεται έτσι ο κύριος μιας τεράστιας ακίνητης περιουσίας με αιχμή την επιχείρηση κινηματογράφων «Κρόνιο»και «Έσπερο»Πέθανε στις 8-2-1959και θάφτηκε στο Α’ νεκροταφείο της Αθήνας. Μην έχοντας απογόνους , κληροδότησε τα δυο καφενεία και τους δυο κινηματογράφους στο γηροκομείο Σερρών.
Ο ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ «ΚΡΟΝΙΟ» ΚΙΝΔΥΝΕΥΕΙ ΝΑ ΓΚΡΕΜΙΣΤΕΙ
     Το «Κρόνιο» – τόσο το καφενείο όσο και το κτήριο του κινηματογράφου – υπήρξαν χώροι ιδιαίτερα αγαπητοί σε πολλές γενιές Σερραίων και σαν τέτοιοι θα πρέπει να κρατηθούν ως έχουνε. Εξάλλου δεν είναι και πολλοί όσοι εξακολουθούν να διατηρούν το χρώμα τους μέσα σ’αυτόν τον κυκεώνα τσιμέντου και της καθημερινής αισθητικής μας δοκιμασίας . Τα νεοκλασικά που γλίτωσαν μετριούνται τώρα σε μερικά μας δάχτυλα . Οι κινηματογράφοι των παιδικών μας και νεανικών μας ονείρων εξαφανίστηκαν εν ονόματι του προσωπικού κέρδους και μόνο.
     Και αντί οι άνθρωποι που συντέλεσαν τα μέγιστα στο έγκλημα αυτό να ντρέπονται για την κατάντια της , έχουν το θράσος να ξαναβγαίνουν από τη ναφθαλίνη της ανυπαρξίας τους και να επιτίθενται με λύσσα για την τσιμεντοποίηση και του τελευταίου πνεύμονα που μας έχει μείνει εκεί προς το κέντρο της , το «Κρόνιο».
 
Το «εφάμιλλον των Ευρωπαϊκών θεάτρων «Κρόνιο»
Και ο ερχομός του Αιμίλιου Βεάκη στα
Σέρρας – 28 Ιουνίου 1931-
     Με τον ερχομό του 1931 ο Περιστέρης Κωστόπουλος , ο Νίκος Κανάκης και ο Νίκος Κασάπης θα θεμελιώσουν τον κινηματογράφο «ΚΡΟΝΙΟ» στον ίδιο εκείνο χώρο , όπου τα προηγούμενα καλοκαίρια στηνόταν μια πρόχειρη ράμπα για τα θεατρικά μπουλούκια που βολόδερναν στις επαρχίες αλλά και τους θιάσους περιωπής , οι οποίοι ήταν αναγκασμένοι να αποδέχονται τις φρικτές  συνθήκες δουλειάς που τους προσέφερε η τότε ελληνική  επαρχία.
     Τα σχέδια του κινηματογράφου , που κτίζεται με ραγδαίο ρυθμό , είχε κάνει ο αυστριακός μηχανικός Ράιζερ , ο οποίος εντυπωσιάζει τους πάντες ακόμη και για το ότι φέρνει ταχύπηκτο τσιμέντο κατευθείαν από την πατρίδα του , για να επισπευσθούν οι εργασίες αποπεράτωσης του κτιρίου του οποίου ειδικά ο σχεδιασμός της σκηνής γίνεται «σύμφωνα προς τις επιταγές της νεώτερης γερμανικής επιστήμης» . Ο ίδιος θα κτίσει αργότερα και τον κινηματογράφο «ΕΣΠΕΡΟ» καθώς και μερικά επιβλητικά μέγαρα αστών της εποχής , όλα δείγματα ενός αρχιτεκτονικού εκλεκτισμού, ορισμένα από τα οποία επέζησαν μέχρι σήμερα.
     Λίγο πριν τα εγκαίνια του καινούριου κινηματογράφου διαβάζουμε σε εφημερίδα της εποχής :
«Αθόρυβα και χωρίς ρεκλάμα έγινε το «ΚΡΟΝΙΟ» μια πραγματική πρόοδος για την πόλιν μας . Το θέατρο αυτό είναι εφάμιλλων των ευρωπαϊκών θεάτρων και καμιά Μακεδονική πόλις ούτε η Θεσσαλονίκη , απέκτησε τέτοιαν οικοδομήν με σκηνή συγχρονισμένη και ευρύχωρη , με αίθουσα κομψή , που μπορεί να χωρέσει πάνω από 800 θέσεις. Ο κ. Περιστέρης που ανέλαβε αυτό το τόσο σημαντικό για την πόλη μας έργο είναι άξιος πολλών συγχαρητηρίων . Κατόρθωσε και στόλισε την πόλη μας μ΄ ένα αληθινό οικοδομικό αριστοτέχνημα , που μας κάνει να ελπίζουμε πως θα δώσει μια νέα φόρμα στην πνευματική ζωή του τόπου μας Το «Κρόνιο» ως κινηματογραφική αίθουσα είναι από τις πιο σπάνιες . Ένα πρώτης τάξεως χειμερινό και θερινό κινηματοθέατρο . Είναι κατασκευασμένο με τέτοιο τρόπο που να μπορεί το καλοκαίρι ν’ ανοίγει η στέγη του . Για την οικοδομή αυτή είναι άξιος συγχαρητηρίων και ο μηχανικός κ. Ράιζερ , που εργάστηκε με όλη του τη διάθεση και τον ζήλο για να μας παραδώσει ένα θέατρο από τα τελειότερα .
Πάντως ο Π. Κωστόπουλος θα προτιμήσει να κάνει το ξεκίνημα του κινηματοθεάτρου όχι με κάποια κινηματογραφική επιτυχία αλλά με το ανέβασμα μιας θεατρικής παράστασης και με πρωταγωνιστή τον θεατρικό ηθοποιό που αγγίζει κιόλας τα όρια του θρύλου : Αιμίλιο Βεάνη .
     Το «Κρόνιο» υπήρξε ίσως η ωραιότερη και η πιο προηγμένη , για την εποχή της από κάθε άποψη , κινηματογραφική αίθουσα , που θα εντυπωσιάσει ακόμη περισσότερο την επόμενη χρονιά και με μια άλλη πρωτοτυπία : με τα άριστα μηχανήματα του «ομιλούντος» πια κινηματογράφου . «Αφού η πόλη μας – γράφει εφημερίδα Αλήθεια της 17-1-1932 – απέκτησε ένα πρώτης τάξεως κινηματοθέατρoν , του οποίου όμοιον εις καμίαν άλλην επαρχιακήν πόλιν της Ελλάδος δεν υπάρχει ,ήδη η διευθυνσις του συνεχίζουσα το προοδευτικόν της έργον εγκατέστησεν εις αυτό μηχανήματα ομιλούντος κινηματογράφου του τελειότερου συστήματος “Αμέρικαν Ηλέκτρικ” με απόδοσιν θαυμάσιαν».

                                                                 από το περιοδικό “ΓΙΑΤΙ”.    

---